این مقاله به بررسی وضعیت صادرات میوه در گیلان پرداخته ویک راهنمای بسیار خلاصه شده ، برای فعالان اقتصادی این حوزه ارائه می‌دهد که شامل :
۱- شرایط اقتصادی ایران و تأثیر آن بر صادرات میوه
الف) فرصت‌ها و چالش‌ها
اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و نوسانات ارزی با چالش‌هایی مواجه است؛ اما همزمان، کاهش ارزش ریال می‌تواند به عنوان یک فرصت برای صادرکنندگان عمل کند، زیرا محصولات ایرانی در بازارهای جهانی با قیمت رقابتی‌تری عرضه می‌شوند. افزایش تعاملات تجاری با کشورهای همسایه، سیاست‌های حمایتی دولت و نیاز رو به رشد بازارهای خارجی به محصولات ارگانیک ، از دیگر فرصت‌های صادراتی خواهد بود .
ب) نیاز به تنوع بازارهای صادراتی
تمرکز بر بازارهایی مانند روسیه، عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس ضروری است ، اما ورود به بازارهای جدید مانند اتحادیه اروپا و چین نیز باید در دستور کار قرار گیرد .
۲- محصولات کشاورزی استراتژیک استان گیلان برای صادرات
الف) فهرست محصولات اصلی صادراتی استان گیلان :
۱- چای ایرانی : استان گیلان قطب تولید چای کشور است و با کیفیت بالا و قابلیت رقابت در بازارهای جهانی ، به‌ویژه در روسیه ، هند و کشورهای اروپایی، از ظرفیت بالایی برای صادرات برخوردار است.
۲- فندق: گیلان با تولید فندق باکیفیت ، توانایی رقابت با کشورهای مطرحی مانند ترکیه را دارد. این محصول بازارهای خوبی در اروپا و کشورهای حاشیه خلیج فارس دارد .
۳- کیوی: یکی از مهمترین محصولات صادراتی استان که به‌خصوص در بازارهای روسیه ، هند و کشورهای عربی تقاضای بالایی دارد .
4- برنج صدری و هاشمی : با وجود رقابت در بازار جهانی ، برنج گیلان به دلیل عطر و طعم خاص خود می‌تواند در بازارهای لوکس کشورهای همسایه جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
-5 زیتون رودبار: این محصول علاوه بر مصرف داخلی ، می‌تواند به کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا نیز صادر شود.
ب) مزیت‌های رقابتی محصولات استان گیلان
1-کیفیت بالا و ارگانیک بودن بسیاری از محصولات کشاورزی این استان
2-نزدیکی به بازارهای هدف (کشورهای حاشیه دریای خزر، روسیه و کشورهای عربی)
3-وجود زیرساخت‌های مناسب مانند بنادر انزلی و آستارا برای حمل‌ونقل دریایی
4-ظرفیت بالای بسته‌بندی و فرآوری محصولات کشاورزی
۳- راهنمای صادرات محصولات کشاورزی از استان گیلان
الف) فرآیند صادرات موفق
۱- تحقیق بازار و انتخاب مقصد مناسب : صادرکنندگان باید نیازهای بازارهای هدف را شناسایی کرده و استانداردهای لازم برای ورود به آن بازارها را رعایت کنند.
۲- اخذ مجوزهای لازم : دریافت گواهی‌های بهداشتی، قرنطینه گیاهی، استانداردهای صادراتی و سایر مدارک مورد نیاز از سازمان جهاد کشاورزی و سازمان توسعه تجارت ایران .
۳-بهینه‌سازی بسته‌بندی و برندینگ : استفاده از بسته‌بندی‌های استاندارد و جذاب برای افزایش ارزش افزوده محصول .
۴- انتخاب شیوه حمل‌ونقل مناسب : حمل‌ونقل دریایی برای صادرات به روسیه و کشورهای اروپایی و حمل‌ونقل زمینی برای کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه توصیه می گردد .
۵- توسعه ارتباطات و بازاریابی بین‌المللی : شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی، استفاده از بازاریابی دیجیتال و مذاکره با تجار خارجی .
ب) چالش‌های صادرات و راهکارها
1-مشکلات بانکی و انتقال ارز
راهکار : استفاده از سیستم تهاتر کالا ( واردات در ازای صادرات ) یا همکاری با شرکت‌های واسطه .
2-عدم ثبات قوانین صادراتی
راهکار : همکاری با اتاق بازرگانی و انجمن‌های صادرکنندگان برای به روزرسانی اطلاعات .
3-کیفیت ناپایدار برخی محصولات
راهکار : افزایش نظارت بر فرآیند تولید و استفاده از فناوری‌های نوین و بررسی رقبای داخلی و خارجی .
۴- پیشنهادات برای افزایش صادرات میوه از استان گیلان
۱- ایجاد اتحادیه‌های صادراتی برای هماهنگی بیشتر بین کشاورزان و تجار.
۲- سرمایه‌گذاری در سردخانه‌ها و زنجیره تأمین سرد برای افزایش ماندگاری محصولات کشاورزی .
۳- توسعه کشت محصولات گلخانه‌ای برای افزایش بهره‌وری و کنترل کیفیت .
۴- افزایش تعامل با شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی برای کاهش هزینه‌های لجستیکی .
۵- ایجاد برند ملی برای محصولات کشاورزی استان گیلان جهت رقابت بهتر در بازارهای خارجی
صادرات محصولات کشاورزی گیلان یک فرصت اقتصادی بزرگ برای فعالان اقتصادی این استان است. با شناخت بازارهای هدف ، بهبود کیفیت ، رعایت استانداردهای بین‌المللی و استفاده از روش‌های نوین بازاریابی ، و هچنین کسب تجربه و سواد تجاری ، می‌توان سهم استان را در تجارت بین‌المللی افزایش داد. همکاری بین دولت، بخش خصوصی و کشاورزان ، می‌تواند گیلان را به یکی از قطب‌های اصلی صادرات میوه در کشور، تبدیل کند .
نویسنده : دکتر سید مهران حسینی گلرودباری
